Thuế khoán là khái niệm quen thuộc đối với nhiều cá nhân và hộ kinh doanh, tuy nhiên các chính sách về thuế khoán đang được thay đổi để phù hợp hơn trong bối cảnh nền kinh tế xã hội hiện đại. Vậy thuế khoán là gì? Chính thức xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ 01/01/2026 có ý nghĩa như thế nào? Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn đọc làm rõ và chủ động hơn trong việc kê khai và nộp thuế đối với hoạt động kinh doanh của mình.

1. Thuế khoán là gì?

Thuế khoán được hiểu là hình thức nộp Thuế theo mức ấn định cố định mà cơ quan thuế xác lập dựa trên doanh thu dự kiến và ngành nghề kinh doanh của cá nhân hoặc hộ kinh doanh.

Mức thuế khoán bao gồm thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), và một số khoản phí, lệ phí khác nếu có. Thuế khoán được tính theo công thức:

Thuế khoán = Doanh thu ước tính x Tỷ lệ thuế khoán (%)

Trong đó:

Doanh thu ước tính được cơ quan thuế xác định dựa trên khảo sát thực tế, ý kiến của chính quyền địa phương và các dữ liệu tham chiếu. 

Tỷ lệ thuế khoán được quy định theo từng ngành nghề:

• Phân phối, cung cấp hàng hóa: Tỷ lệ thuế GTGT 1%, TNCN 0,5%.
• Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: Tỷ lệ thuế GTGT 3%, TNCN 1,5%.
• Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: Tỷ lệ thuế GTGT 5%, TNCN 2%.
• Hoạt động kinh doanh khác: Tỷ lệ thuế GTGT 2%, TNCN 1%.

1.1 Bản chất áp dụng thuế khoán

Bản chất của việc áp dụng thuế khoán là giúp đơn giản hóa quy trình quản lý thuế, giảm gánh nặng hành chính cho cả người nộp thuế và cơ quan thuế. Khi áp dụng thuế khoán, thay vì phải ghi chép sổ sách kế toán chi tiết và kê khai từng khoản thu chi, người nộp thuế khoán chỉ cần nộp số tiền đã được cơ quan thuế ấn định. 

Hiện nay, hệ thống pháp lý về thuế đang được điều chỉnh để phù hợp hơn với nền kinh tế, xã hội trong bối cảnh mới. Việc hiểu rõ thuế khoán là gì? Bản chất của việc áp dụng thuế khoán không chỉ giúp người nộp thuế thực hiện đúng nghĩa vụ thuế mà còn giúp tránh được những sai phạm không đáng có.

2. Đối tượng áp dụng thuế khoán

Theo Khoản 8, Điều 3 và Điều 7 của Thông tư 40/2021/TT-BTC thì hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán gồm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.

Lưu ý trừ các trường hợp sau:

• Cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh thuộc trường hợp nộp thuế theo từng lần phát sinh.
• Cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh thuộc trường hợp nộp thuế theo phương pháp kê khai.

3. Chính thức xóa bỏ thuế khoán từ 01/01/2026 đối với hộ kinh doanh

Căn cứ theo Tiểu mục 7 Mục II Nghị quyết 68-NQ/TW ban hành ngày 04/05/2025 của Bộ Chính trị và phát triển kinh tế tư nhân quy định xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026. Mặt khác, tại Nghị quyết 198/2025/QH15 ngày 17/05/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân cũng đã nhấn mạnh hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ chính thức bị xóa bỏ kể từ ngày 01/01/ 2026.

Như vậy, chính thức từ năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không nộp thuế theo phương pháp khoán nữa. Thay vào đó, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế theo phương pháp tính thuế trực tiếp (tức phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu) thống nhất với hệ thống pháp lý đã được sửa đổi.

Việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong công cuộc cải cách và phát triển kinh tế tư nhân cũng như trong quản lý thuế nhà nước, cụ thể:

- Tăng tính minh bạch và công bằng trong quản lý thuế: Thuế khoán có thể không phản ánh đúng doanh thu thực tế của hộ kinh doanh, dẫn đến tình trạng thiếu công bằng giữa các hộ kinh doanh và giữa hộ kinh doanh với doanh nghiệp. 

- Góp phần hiện đại hóa hệ thống thuế và nâng cao hiệu quả quản lý: Hộ kinh doanh tự kê khai trên nền tảng số, cơ quan thuế có thể hỗ trợ tối đa thông qua các ứng dụng kê khai, nộp thuế điện tử đơn giản. 

- Chống gian lận, thất thu thuế: Hộ kinh doanh đều phải tuân thủ nghĩa vụ thuế trên cùng một phương thức quản lý minh bạch như nhau tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh từ đó giúp tăng cường quản lý thuế hiệu quả. 

3.1 Hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì cho sự thay đổi về hình thức nộp thuế từ 2026?

Với việc xóa bỏ thuế khoán từ 01/01/2026, các hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh cần chủ động chuẩn bị để thích ứng với phương pháp quản lý thuế mới:

Cập nhật các quy định mới liên quan đến thuế, hóa đơn chứng từ: Việc nắm được các quy định mới là cơ sở cho việc chủ động thay đổi để đáp ứng yêu cầu cũng như tuân thủ quy định pháp lý về thuế.

Sử dụng hóa đơn điện tử: Việc sử dụng hóa đơn điện tử, đặc biệt là hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, sẽ trở nên phổ biến và có thể là bắt buộc đối với một số đối tượng.

Chủ động ghi chép doanh thu, chi phí: Ghi chép rõ ràng doanh thu và các khoản chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh sẽ giúp việc xác định nghĩa vụ thuế dễ dàng và chính xác hơn.

Cân nhắc chuyển đổi lên doanh nghiệp: Đối với những hộ kinh doanh có quy mô lớn, việc chuyển đổi thành doanh nghiệp có thể mang lại nhiều lợi ích về pháp lý, huy động vốn, và phát triển bền vững hơn.

Sử dụng các công cụ hỗ trợ: Hộ kinh doanh nên tận dụng các phần mềm kế toán, ứng dụng quản lý bán hàng có chức năng hỗ trợ lập báo cáo doanh thu để việc kê khai thuế được thuận tiện hơn.

Trong bối cảnh có nhiều thay đổi trong quản lý thuế, hộ kinh doanh cần hiểu rõ thuế khoán là gì, chủ động trong việc thực hiện xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ 01/01/2026. Bên cạnh đó, việc tìm hiểu, chuẩn bị kỹ lưỡng để thích nghi với các quy định mới là vô cùng quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp luật thuế và góp phần vào sự phát triển minh bạch, bền vững của nền kinh tế.

Trên đây là những chia sẻ từ Chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử ECN về hình thức thuế khoán. Nếu bạn có những thắc mắc cần giải đáp có thể liên hệ cơ quan Thuế gần nhất hoặc Tổng đài HTKH của ECN 24/7 miễn phí 1900 4767 - 1900 4768 để được tư vấn, hỗ trợ chi tiết.

Thu Hương