Tự quyết toán thuế TNCN là quyền lợi và cũng là trách nhiệm của người lao động khi có thu nhập chịu thuế. Việc tự quyết toán thuế thu nhập cá nhân giúp cá nhân được hoàn thuế nếu có số thuế phải nộp lớn hơn số thuế đã khấu trừ, đồng thời giúp giảm trừ các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ.

Trường hợp cá nhân tự quyết toán thuế TNCN.

1. Quyết toán thuế thu nhập cá nhân là gì?

Có rất nhiều các loại thuế khác nhau, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là loại thuế đặc biệt được Nhà nước sử dụng như một trong các công cụ điều tiết nền kinh tế vĩ mô đồng thời giúp giảm sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội.

1.1. Thuế thu nhập cá nhân là gì?

Thuế thu nhập cá nhân (Personal income tax) là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích nộp trong một phần tiền lương, tiền công hoặc từ các nguồn thu khác vào ngân sách nhà nước sau khi đã được giảm trừ.
Người ta phân ra 2 đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân là:

• Cá nhân cư trú: là cá nhân có nơi ở/ nhà thuê thường xuyên tại Việt Nam theo quy định của pháp luật với thời hạn của các hợp đồng thuê nhà từ 183 ngày trở lên trong năm tính thuế hoặc cá nhân có nơi ở thường xuyên, có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong 1 năm dương lịch hoặc trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam. Trong đó, ngày đến và ngày đi sẽ được tính là 1 ngày.
• Cá nhân không cư trú: là người không đáp ứng đủ điều kiện của cá nhân cư trú thì được xác định là cá nhân không cư trú. Cá nhân không cư trú thông thường là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Thuế TNCN đánh vào những đối tượng có thu nhập cao, do đó sau khi trừ đi các khoản giảm trừ thì người có thu nhập càng cao thì mức thuế TNCN phải nộp càng lớn.
>> Tham khảo: Mẫu ủy quyền quyết toán thuế TNCN.

1.2. Quyết toán thuế TNCN là gì?

Căn cứ theo Khoản 10, Điều 3, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 quy định về khai quyết toán thuế như sau:
“Khai quyết toán thuế là việc xác định số tiền thuế phải nộp của năm tính thuế hoặc thời gian từ đầu năm tính thuế đến khi chấm dứt hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế hoặc thời gian từ khi phát sinh đến khi chấm dứt hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật”
Theo đó, quyết toán thuế TNCN là việc người nộp thuế thực hiện xác định số tiền thuế phải nộp của năm tính thuế hoặc thời gian phát sinh nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.

2. Cá nhân tự quyết toán thuế trong trường hợp nào?

Trên thực tế, cá nhân có thể lựa chọn tự quyết toán thuế (khai quyết toán thuế TNCN với cơ quan thuế) hoặc ủy quyền quyết toán thuế cho đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân khác. Tuy nhiên, việc ủy quyền quyết toán thuế sẽ tuân thủ theo quy định của Pháp luật và cá nhân có thể phải trả phí để ủy quyền quyết toán.

Các trường hợp cá nhân tự quyết toán thuế TNCN.

2.1. Cá nhân tự quyết toán thuế trong trường hợp nào?

Căn cứ Điểm d Khoản 6, Điều 8, Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật quản lý thuế và Công văn số: 636/TCT-DNNCN ngày 12/3/2021 của Tổng cục thuế hướng dẫn quyết toán thuế thu nhập cá nhân thì các trường hợp sau cá nhân tự quyết toán thuế:
(1) Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công có số thuế phải nộp thêm hoặc có số thuế nộp thừa đề nghị hoàn hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo.
(2) Cá nhân có mặt tại Việt Nam tính trong năm dương lịch đầu tiên dưới 183 ngày, nhưng tính trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam là từ 183 ngày trở lên thì năm quyết toán đầu tiên là 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
(3) Cá nhân là người nước ngoài kết thúc hợp đồng làm việc tại Việt Nam khai quyết toán thuế với cơ quan thuế trước khi xuất cảnh (được phép ủy quyền quyết toán theo quy định).
(4) Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công đồng thời thuộc diện xét giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo ảnh hưởng đến khả năng nộp thuế (trường hợp phải trực tiếp khai quyết toán với cơ quan thuế theo quy định và không được ủy quyền).
Căn cứ theo quy định trên cá nhân xác định trường hợp của mình, nếu thuộc đối tượng tự quyết toán thuế TNCN lưu ý, thực hiện quyết toán sớm trong thời gian quy định tránh trường hợp bị phạt hành chính khi quyết toán muộn hoặc mất quyền lợi hưởng số thuế được bù hoàn.
>> Tham khảo: Quy định khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

2.3. Hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân

Hồ sơ khai quyết toán thuế TNCN được thực hiện theo hướng dẫn tại Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính cho đến khi có văn bản quy phạm pháp luật khác thay thế.
Cụ thể hồ sơ tự quyết toán thuế thu nhập cá nhân bao gồm:

• Tờ khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân Mẫu số 02/QTT-TNCN ban hành kèm theo Phụ lục II Thông tư số 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính.
• Phụ lục bảng kê giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc Mẫu số 02-1/BK-QTT-TNCN ban hành kèm theo Phụ lục II Thông tư số 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính.
• Bản sao (bản chụp từ bản chính) các chứng từ chứng minh số thuế đã khấu trừ, đã tạm nộp trong năm, số thuế đã nộp ở nước ngoài (nếu có). Nếu tổ chức, cá nhân trả thu nhập sử dụng chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử thì người nộp thuế sử dụng bản thể hiện của chứng từ khấu trừ thuế TNCN điện tử.).
• Bản sao Giấy chứng nhận khấu trừ thuế (ghi rõ đã nộp thuế theo tờ khai thuế thu nhập nào) do cơ quan trả thu nhập cấp hoặc Bản sao chứng từ ngân hàng đối với số thuế đã nộp ở nước ngoài có xác nhận của người nộp thuế trong trường hợp theo quy định của luật pháp nước ngoài, cơ quan thuế nước ngoài không cấp giấy xác nhận số thuế đã nộp.
• Tài liệu chứng minh về số tiền đã trả của đơn vị, tổ chức trả thu nhập ở nước ngoài trong trường hợp cá nhân nhận thu nhập từ các tổ chức quốc tế, Đại sứ quán, Lãnh sự quán và nhận thu nhập từ nước ngoài.
• Bản sao các hóa đơn chứng từ chứng minh khoản đóng góp vào quỹ từ thiện, quỹ nhân đạo, quỹ khuyến học (nếu có).
• Trường hợp tính giảm trừ cho người phụ thuộc tại thời điểm quyết toán thuế đối với người phụ thuộc chưa thực hiện đăng ký người phụ thuộc thì có thêm hồ sơ đăng ký người phụ thuộc.

3. Nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN và thời hạn nộp

Nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN và thời hạn nộp đối với cá nhân tự quyết toán thuế được đặc biệt quan tâm. Trường hợp chưa nắm rõ cần đặc biệt lưu ý những thông tin dưới đây.

Nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN theo quy định.

3.1. Nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế đối với cá nhân tự quyết toán thuế

Nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân thực hiện theo hướng dẫn cụ thể tại Khoản 8, Điều 11, Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ và hướng dẫn tại  tiểu Mục 2, Mục IV, Công văn 13762/CTHN-HKDCN năm 2023 quy định về nơi nộp hồ sơ đối với trường. Cụ thể đối với cá nhân trực tiếp quyết toán với cơ quan thuế thì nơi nộp thuế được quy định như sau:
(1) Cá nhân cư trú có thu nhập tiền lương, tiền công tại một nơi và thuộc diện tự khai thuế trong năm thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi cá nhân trực tiếp khai thuế trong năm.
(2) Cá nhân cư trú có thu nhập tiền lương, tiền công tại hai nơi trở lên bao gồm cả trường hợp vừa có thu nhập thuộc diện khai trực tiếp, vừa có thu nhập do tổ chức chi trả đã khấu trừ thì cá nhân nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi có nguồn thu nhập lớn nhất trong năm. Nếu không xác định được nguồn thu nhập lớn nhất trong năm thì cá nhân tự lựa chọn nơi nộp hồ sơ quyết toán tại cơ quan thuế quản lý trực tiếp tổ chức chi trả hoặc nơi cá nhân cư trú.
(3) Cá nhân cư trú có thu nhập tiền lương, tiền công thuộc diện tổ chức chi trả khấu trừ tại nguồn từ hai nơi trở lên thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế như sau:

• Cá nhân đã tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân tại tổ chức, cá nhân trả thu nhập nào thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế trực tiếp quản lý tổ chức, cá nhân trả thu nhập đó.
• Nếu cá nhân có thay đổi nơi làm việc và tại tổ chức, cá nhân trả thu nhập cuối cùng có tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế quản lý tổ chức, cá nhân trả thu nhập cuối cùng.
• Nếu cá nhân có thay đổi nơi làm việc và tại tổ chức, cá nhân trả thu nhập cuối cùng không tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú. Trường hợp cá nhân chưa tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân ở bất cứ tổ chức, cá nhân trả thu nhập nào thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
• Trường hợp cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động, hoặc ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng, hoặc ký hợp đồng cung cấp dịch vụ có thu nhập tại một nơi hoặc nhiều nơi đã khấu trừ 10% thì nộp hồ sơ khai quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
• Cá nhân cư trú trong năm có thu nhập từ tiền lương, tiền công tại một nơi hoặc nhiều nơi nhưng tại thời điểm quyết toán không làm việc tại tổ chức, cá nhân trả thu nhập nào thì nơi nộp hồ sơ khai quyết toán thuế là cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.

3.2. Thời gian quyết toán thuế TNCN

Căn cứ theo Khoản 2, Điều 44, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 đối với cá nhân trực tiếp quyết toán thuế (tự quyết toán thuế TNCN) với cơ quan thu thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 04 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch.
Lưu ý:

• Nếu thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN trùng với ngày nghỉ theo quy định thì thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế là ngày làm việc tiếp theo.
• Nếu cá nhân phát sinh hoàn thuế TNCN nhưng chậm nộp tờ khai quyết toán thuế theo quy định thì không áp dụng phạt đối với vi phạm hành chính khai quyết toán thuế quá thời hạn.

• Miền Bắc: 1900 4767
• Miền Trung, Miền Nam: 1900 4768