Tự quyết toán thuế TNCN sẽ có thể mắc phải những sai lầm đáng tiếc, không chỉ khiến quá trình quyết toán rườm rà, mất thời gian mà còn có thể dẫn đến việc bị phạt hành chính, thậm chí ảnh hưởng đến uy tín cá nhân. Dưới đây là những sai lầm thường gặp nhất khi tự quyết toán thuế TNCN và những lưu ý giúp cá nhân tránh được những rủi ro không đáng có.

1. 6 sai lầm thường gặp khi tự quyết toán thuế TNCN

Thuế TNCN được tính dựa trên thu nhập chịu thuế và thuế suất, theo đó việc xác định sai thu nhập tính thuế và thuế suất là nguyên nhân chính dẫn đến việc tính sai thuế TNCN.

1.1. Xác định sai thu nhập chịu thuế

Thu nhập chịu thuế TNCN đa dạng và bao gồm rất nhiều khoản thu nhập khác nhau, mỗi khoản thu nhập sẽ có thể có thuế suất khác nhau. Do đó, việc xác định sai thu nhập chịu thuế là một trong những nguyên nhân cơ bản nhưng lại rất dễ mắc phải. Thu nhập chịu thuế TNCN không chỉ bao gồm:

- Tiền lương, tiền công.

- Thu nhập từ đầu tư vốn: Lãi cổ phiếu, trái phiếu, lợi tức góp vốn.

- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn: Lãi từ việc bán cổ phiếu, phần vốn góp.

- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

- Thu nhập từ trúng thưởng.

- Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại.

Bỏ sót bất kỳ khoản thu nhập chịu thuế nào đều có thể dẫn đến việc kê khai thiếu và bị cơ quan thuế xử phạt.

1.2. Tính sai khoản giảm trừ gia cảnh

Giảm trừ gia cảnh là một yếu tố quan trọng giúp giảm số thuế TNCN phải nộp. Tuy nhiên, nhiều cá nhân tính sai khoản giảm trừ gia cảnh do xác định thiếu đối tượng được giảm trừ. 

Các đối tượng được giảm trừ thường bị bỏ sót như:

- Con cái từ 18 tuổi trở lên bị khuyết tật, không có khả năng lao động.

- Con đang theo học tại Việt Nam hoặc nước ngoài tại bậc học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề, kể cả con từ 18 tuổi trở lên đang học bậc học phổ thông (tính cả trong thời gian chờ kết quả thi đại học từ tháng 6 đến tháng 9 năm lớp 12) không có thu nhập hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm từ tất cả các nguồn thu nhập không vượt quá 01 triệu đồng.

- Anh ruột, chị ruột, em ruột, cháu ruột của người nộp thuế không nơi nương tựa, đáp ứng các điều kiện theo Điểm đ, Khoản 1, Điều 9, Thông tư 111/2013/TT-BTC và được người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng.

Ngoài ra người nộp thuế cần nắm rõ mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân và cho mỗi người phụ thuộc theo quy định hiện hành. Năm 2025, mức giảm trừ gia cảnh được quy định như sau:

- Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm);

- Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.

1.3. Không tính các khoản giảm trừ khác

Ngoài khoản giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế còn có thể được giảm trừ đối với các khoản sau:

- Tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp bắt buộc.

- Tiền đóng vào Quỹ hưu trí tự nguyện.

- Tiền đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học.

1.4. Không giữ là các chứng từ khấu khấu trừ thuế hoặc không chứng minh được các khoản giảm trừ

Các khoản giảm trừ, khoản tiền thuế đã nộp chỉ được công nhận khi có chứng từ chứng minh. Người nộp thuế không giữ các chứng từ khấu trừ thuế TNCN hoặc các chứng từ chứng minh người phụ thuộc, đóng góp từ thiện, khuyến học… rất có thể không được công nhận là khoản tiền được giảm trừ.

1.5. Sai sót khi nhập số liệu vào hồ sơ quyết toán trực tuyến

Sai sót khi nhập liệu vào hồ sơ quyết toán là lỗi thường thấy đối với trường hợp tự quyết toán thuế. Khi nhập số liệu sai, dẫn đến việc các khoản thu nhập chịu thuế, giảm trừ không trùng khớp, số liệu thuế phải nộp bị tính sai. Trường hợp làm giảm số thuế phải nộp rất có thể bị quy vào hành vi khai thiếu nhằm trốn thuế và bị phạt tài chính.

1.6. Không nắm rõ thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN

Việc xác định đúng kỳ tính thuế và thời hạn nộp hồ sơ quyết toán là yếu tố then chốt để tránh bị phạt chậm nộp. Kỳ tính thuế TNCN đối với trường hợp tự quyết toán thuế thường là năm dương lịch.

Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch. Trường hợp trùng với ngày nghỉ hàng tuần, ngày nghỉ lễ theo quy định thì thời hạn quyết toán thuế TNCN là ngày làm việc tiếp theo ngay sau ngày nghỉ.

2. Những lưu ý tránh sai sót khi tự quyết toán thuế TNCN

Những sai lầm khi tự quyết toán thuế TNCN không chỉ gây mất thời gian, công sức mà còn có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm trọng, như bị phạt hành chính và bị truy thu thuế. Điều này gây ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, hưởng đến hồ sơ tín dụng và các giao dịch tài chính sau này.

Để tránh các sai lầm thường gặp khi tự quyết toán thuế TNCN, hạn chế các rủi ro bị phạt tài chính cá nhân cần lưu ý các điểm sau:

- Nắm rõ các khoản thu nhập tính thuế TNCN, cách tính thuế TNCN: Việc xác định rõ các khoản tiền chịu thuế và cách tính thuế giúp tính thuế TNCN chính xác.

- Nắm rõ các trường hợp được giảm trừ: Nắm rõ quy định về các trường hợp được giảm trừ và mức giảm trừ hiện hành.

- Rà soát thông tin kỹ càng: Trước khi nộp hồ sơ, hãy kiểm tra lại toàn bộ thông tin đã nhập, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của các tài liệu đính kèm.

- Lưu giữ cẩn thận tất cả các chứng từ: Cần lưu trữ các chứng từ liên quan đến thuế TNCN, có thể xuất trình khi cơ quan thuế hoặc có quan chức năng yêu cầu.

- Nắm rõ thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN: Nắm rõ thời hạn quyết toán giúp cá nhân chủ động sắp xếp và thực hiện quyết toán thuế đúng thời gian quy định.

Trên đây là những sai lầm thường gặp khi tự quyết toán thuế TNCN. Mỗi cá nhân cần cẩn trọng trước khi tự quyết toán thuế TNCN sẽ giúp bạn tránh được những sai lầm đáng tiếc và đảm bảo thực hiện đúng nghĩa vụ với nhà nước.

Việc nghiên cứu kỹ các quy định pháp luật là rất cần thiết. Trường hợp tính thuế TNCN quá phức tạp do có nhiều nguồn thu nhập khác nhau, cá nhân nên sử dụng phần mềm hỗ trợ quyết toán thuế TNCN hoặc tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia kế toán, thuế. theo đó giúp cá nhân có thể tính toán chính xác và tránh sai sót tối đa.

Thu Hương.