Rất nhiều trường hợp hiểu nhầm khi được tặng, cho, thừa kế tài sản không cần thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật Việt Nam, không phải trường hợp nào được tặng, cho, thừa kế tài sản cũng được miễn thuế TNCN. Việc xác định được tặng, cho, thừa kế tài sản có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và nhiều yếu tố như đối tượng nhận, người cho, loại tài sản.

1. Tài sản được tặng, cho, thừa kế thuộc thu nhập phải chịu thuế TNCN

Căn cứ theo Khoản 9 và Khoản 10, Điều 2, Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định về khoản thu nhập chịu thuế TNCN bao gồm thu nhập từ thừa kế, thu nhập từ quà tặng. Cụ thể, thu nhập từ các khoản sau:

(1) Quà tặng là bất động sản

- Quyền sử dụng đất; quyền sử dụng đất có tài sản gắn liền với đất; 

- Quyền sở hữu nhà, kể cả nhà ở hình thành trong tương lai; 

- Quyền thuê đất; quyền thuê mặt nước;

- Kết cấu hạ tầng và các công trình xây dựng gắn liền với đất, kể cả công trình xây dựng hình thành trong tương lai; 

- Các khoản thu nhập khác nhận được từ thừa kế là bất động sản dưới mọi hình thức (trừ thu nhập từ quà tặng là bất động sản hướng dẫn tại Điểm d, Khoản 1, Điều 3 Thông tư 111/2013/TT-BTC).

(2) Quà tặng là chứng khoán

- Cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định của Luật Chứng khoán. 

- Cổ phần của các cá nhân trong công ty cổ phần theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

(3) Quà tặng là phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh

- Vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn, hợp tác xã, công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh, 

- Vốn trong doanh nghiệp tư nhân, cơ sở kinh doanh của cá nhân, 

- Vốn trong các hiệp hội, quỹ được phép thành lập theo quy định của pháp luật.

(4) Quà tặng là các tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu 

Cá nhân được tặng, cho các tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng với cơ quan quản lý Nhà nước như: 

- Ô tô; xe gắn máy, xe mô tô;

- Tàu bay;

- Tàu thủy, kể cả sà lan, ca nô, tàu kéo, tàu đẩy;

- Thuyền, kể cả du thuyền;

- Súng săn, súng thể thao.

2. Tài sản được tặng, cho, thừa kế không phải đóng thuế TNCN

Theo quy định tại Khoản 1, Điều 4 của Luật Thuế thu nhập cá nhân và Điểm d, Khoản 1, Điều 3, Thông tư 111/2013/TT-BTC, thu nhập từ tặng, cho, thừa kế, tài sản không phải đóng thuế TNCN  là bất động sản (gồm cả nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản) giữa các đối tượng sau: 

- Cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể.

- Vợ với chồng; 

- Ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; 

- Anh chị em ruột với nhau.

3. Cách tính thuế TNCN đối với tài sản được tặng, cho, thừa kế

Bên cạnh việc nắm rõ những trường hợp tài sản được tặng, cho, thừa kế thuộc đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân, cá nhân cũng cần nắm rõ cách tính thuế TNCN đối với tài sản được tặng, cho, thừa kế. Điều này là vô cùng cần thiết để mỗi cá nhân chủ động trong việc kê khai và thực hiện nghĩa vụ tài chính của mình một cách chính xác.

3.1. Tính thuế TNCN đối với tài sản được tặng, cho, thừa kế

Thuế TNCN đối với các tài sản được tặng, cho, thừa kế được tính như sau:

Thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 10%.

Trong đó:

- Thu nhập tính thuế: Là phần giá trị tài sản nhận thừa kế, quà tặng vượt trên 10 triệu đồng theo từng lần phát sinh. Giá trị tài sản được xác định theo giá thị trường tại thời điểm nhận thừa kế hoặc tặng cho.

- Thuế suất: Áp dụng theo Biểu thuế toàn phần với thuế suất là 10%.

Ví dụ:

1. Bố mẹ ruột tặng cho Thành một chiếc xe máy trị giá 120 triệu đồng.

=> Vì là đối tượng tặng có quan hệ cha mẹ đẻ với con ruột nên Thành không phải đóng  thuế TNCN.

2. Bạn thân tặng cho Thành một chiếc xe máy trị giá 120 triệu đồng.

=> Thuế TNCN Thành sẽ phải nộp là: (120 triệu - 10 triệu) x 10% = 11 triệu đồng.

3.2. Lưu ý khi có tài sản được tặng, cho, thừa kế

Cá nhân có thu nhập từ việc nhận nhận thừa kế, quà tặng thuộc đối tượng chịu thuế có trách nhiệm kê khai và nộp thuế theo quy định.

- Thời điểm xác định thu nhập chịu thuế TNCN: là thời điểm đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản (nếu có).

- Khai báo và làm thủ tục kê khai sớm: Điều này giúp cá nhân tránh rủi ro về pháp lý, thuế và bị xử phạt hành chính.

- Làm thủ tục khai thuế TNCN: Dù được miễn thuế vẫn phải nộp hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế để xác nhận miễn.

- Lưu giữ đầy đủ các giấy tờ, hồ sơ liên quan đến tài sản: Cần có giấy tờ như hợp đồng tặng cho, di chúc, giấy chứng tử, CMND/CCCD, sổ đỏ (nếu là nhà đất)… 

- Hợp pháp hóa tài sản: Sau khi hoàn thành nghĩa vụ thuế thì tài sản thừa kế, tặng cho phải được chuyển quyền sở hữu/hợp thức hóa (sang tên, đăng ký quyền sử dụng…).

Trên đây là giải đáp về việc được tặng, cho, thừa kế tài sản có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không. Cá nhân lưu ý không phải mọi trường hợp được tặng, cho thừa kế tài sản đều phải đóng thuế TNCN.

Để bảo vệ lợi ích chính đáng và tránh rủi ro về pháp lý mỗi cá nhân cần nắm rõ quy định về thuế. Trong một số trường hợp được tặng, cho hoặc được thừa kế tài sản có giá trị lớn, phức tạp nên tham khảo ý kiến luật sư khi thực hiện thủ tục khai thuế.

Thu Hương.