Các trường hợp miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế gồm các trường hợp nào? Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, người nhận thừa kế tài sản phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, có một số trường hợp được miễn đóng thuế TNCN nếu đáp ứng đủ điều kiện thừa kế từ người thân trong gia đình.

1. Nhận thừa kế là gì?

Nhận thừa kế được hiểu là việc cá nhân tiếp nhận tài sản của người đã chết (khi này tài sản được gọi là di sản). Tài sản thừa kế thường là bất động sản, vốn góp, cổ phần, cổ phiếu và các tài sản có giá trị khác (ô tô, tàu, thuyền, vàng, trang sức, ...).

Nhận thừa kế được chia thành 02 hình thức gồm:

- Thừa kế theo pháp luật: Là hình thức thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định (quy định tại Điều 649, Bộ luật Dân sự 2015).

- Thừa kế theo di chúc: Là hình thức thừa kế chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người đó khi họ còn sống (quy định tại Điều 624, Bộ luật Dân sự 2015).

2. Các trường hợp miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế

Nhận tài sản thừa kế từ người thân là trường hợp phổ biến, thường xuyên xảy ra trong thực tế. Theo quy định hiện hành, có nhiều trường hợp được miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế bất động sản (gồm cả nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản) từ người thân (quy định tại Điểm d, Khoản 1, Điều 3, Thông tư 111/2013/TT-BTC).

2.1. Nhận thừa kế từ cha mẹ

Cá nhân không phải đóng thuế TNCN đối với tài sản bất động sản nhận thừa kế từ cha mẹ bao gồm:

- Cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi

- Cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể.

2.2. Nhận thừa kế từ ông bà

Cá nhân không phải đóng thuế TNCN đối với tài sản bất động sản nhận thừa kế từ ông bà bao gồm: 

- Ông nội, bà nội với cháu nội.

- Ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại.

2.3. Nhận thừa kế từ vợ chồng

Cá nhân là vợ chồng hợp pháp thì khi nhận thừa kế bất động sản từ vợ hoặc từ chồng sẽ không phải đóng thuế TNCN.

2.4. Trường hợp miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế từ anh chị em ruột

Cá nhân không phải đóng thuế TNCN đối với tài sản bất động sản nhận thừa kế từ anh chị em ruột trong nhà gồm:

- Anh chị em cùng bố, cùng mẹ.

- Anh chị em cùng bố khác mẹ hoặc cùng mẹ khác bố.

Lưu ý: 

- Cá nhân cần có giấy tờ chứng minh được mối quan hệ ông bà với cháu ruột, anh chị em ruột với nhau để việc thừa kế tài sản không phải nộp thuế TNCN.

- Trường hợp được miễn thuế TNCN, người nhận vẫn phải làm thủ tục khai thuế TNCN với cơ quan thuế để được xác nhận miễn.

3. Thủ tục xác nhận miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 53, Thông tư 80/2021/TT-BTC (được sửa đổi bởi Khoản 1, Điều 7, Thông tư 43/2023/TT-BTC) quy định hồ sơ miễn thuế đối với trường hợp nhận thừa kế là bất động sản gồm:

- Tờ khai thuế thu nhập cá nhân Mẫu số 03/BĐS-TNCN ban hành kèm theo phụ lục II, Thông tư 80/2021/TT-BTC.

- Cơ quan thuế có trách nhiệm khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo quy định để giải quyết thủ tục miễn thuế cho người nộp thuế.

Trường hợp không thể khai thác thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản của người để lại thừa kế.

- Giấy tờ chứng minh quan hệ thân nhân (giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn…).

- Giấy chứng tử hoặc di chúc.

- Đơn đề nghị miễn thuế (nếu cần).

Sau khi nộp đầy đủ hồ sơ tại Chi cục Thuế nơi có tài sản, cơ quan thuế sẽ thẩm định và xác nhận miễn thuế bằng văn bản.

Như vậy, việc nắm rõ các trường hợp được miễn thuế TNCN khi nhận thừa kế giúp cá nhân chủ động trong thủ tục pháp lý, bảo vệ lợi ích chính đáng của mình.

Trường hợp cá nhân được thừa kế các tài sản khác ngoài bất động sản từ người thân cần lưu ý thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định.

Thu Hương.